Οι ημέρες των πλαστικών προϊόντων ευρείας χρήσης μπορεί να είναι μετρημένες, καθώς η Ε.Ε. μελετά τρόπους απαγόρευσής τους, σε μια προσπάθεια προστασίας του περιβάλλοντος και ενίσχυσης της οικολογικής συνείδησης των πολιτών.
Την περασμένη Τετάρτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε με ευρύτατη πλειοψηφία και με 571 υπέρ έναντι 53 κατά, πρόταση οδηγίας για την απαγόρευση πλαστικών μίας χρήσης το 2021 και τη θέσπιση κανόνων για την ανακύκλωση του 90% των πλαστικών μπουκαλιών το 2025.
Η λίστα των προς απαγόρευση προϊόντων περιλαμβάνει τις μπατονέτες, τα πλαστικά πιάτα και τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα. Περιλαμβάνονται επίσης προτάσεις για λήψη μέτρων που θα αποθαρρύνουν την ανεξέλεγκτη χρήση πλαστικών ποτηριών και συσκευασιών τροφίμων και θα προβλέπουν την οικονομική επιβάρυνση της καπνοβιομηχανίας για τα απομεινάρια των τσιγάρων τα οποία καταλήγουν ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον.
Όσο ταπεινό και αν φαίνεται ένα πλαστικό πιάτο ή ένα καλαμάκι, από πίσω τους βρίσκεται μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων.
Σύμφωνα με έρευνα της αμερικανικής εταιρείας Grand View η βιομηχανία πλαστικών εισέπραξε 39,2 δισ. δολάρια το 2017 μόνο από τις πλαστικές σακούλες, ενώ άλλα 66,7 δισ. δολάρια προήλθαν από τις πωλήσεις πλαστικών πολλαπλών χρήσεων. Χωρίς τη λήψη περιοριστικών μέτρων τα συνολικά έσοδα του κλάδου μπορεί να φτάσουν τα 270 δισ. δολάρια.
Οπωσδήποτε το πρόβλημα της παρουσίας πλαστικών είναι υπαρκτό, αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος και την υγεία ζώων και ανθρώπων (αφού τα μικροπλαστικά περνούν στην τροφική αλυσίδα) και έχει και οικονομικές επιπτώσεις. Το κόστος για τον καθαρισμό των ευρωπαϊκών ακτών από τα πλαστικά απόβλητα υπολογίζεται σε 630 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ η οικονομική ζημιά από την παρουσία των πλαστικών στο οικοσύστημα υπολογίζεται σε τουλάχιστον 13 δισ. δολάρια.
Αν δεν αλλάξει η καταναλωτική συμπεριφορά και δεν βελτιωθούν οι τεχνικές διαχείρισης αποβλήτων, το 2050 θα υπάρχουν 12 δισ. τόνοι πλαστικών σε χωματερές και το περιβάλλον.
Στην Ελλάδα η χρέωση της πλαστικής σακούλας στα σουπερμάρκετ και στα άλλα καταστήματα εισήχθη την 1.1.2018 και ανέρχεται σε 0,04 ευρώ ανά τεμάχιο. Το ποσό προβλέπεται να αυξηθεί στο 0,07 ευρώ το 2019, ενώ κατά τους πρώτους μήνες εφαρμογής καταγράφηκε πτώση 75-80% και στροφή των καταναλωτών σε επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες. Επιπροσθέτως, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018 τα έσοδα από το περιβαλλοντικό τέλος ανήλθαν σε 10,8 εκατ. ευρώ.
Όμως η χρέωση δεν είναι πανάκεια. Σε έκθεση του UNEP (United Nations Enviornment Programme) που εκδόθηκε φέτος για το θέμα των πλαστικών μίας χρήσης καταγράφεται το πρόβλημα και οι προκλήσεις.
Το 2015 το 79% των πλαστικών κατέληγε σε χωματερές ή το περιβάλλον, το 12% σε μονάδες καύσης και μόνο το 9% στην ανακύκλωση
Απομένουν 50 μήνες μέχρι την Πρωτοχρονιά του 2021, τη χρονιά που το Ευρωκοινοβούλιο ορίζει ως ορόσημο για την απαγόρευση των πλαστικών μίας χρήσης. Η εμπειρία έχει δείξει πως οι μηχανισμοί της Ε.Ε. μπορεί να λειτουργήσουν με εξαιρετική καθυστέρηση όταν οι ομάδες πίεσης και εκπροσώπησης διαφόρων συμφερόντων προσπαθούν να επιβάλουν τη δική τους ατζέντα στους διαδρόμους των Βρυξελλών.
Ωστόσο, η ευρεία πλειοψηφία που απέσπασε η πρόταση οδηγίας στο Ευρωκοινοβούλιο μπορεί να επιτρέψει την έκφραση αισιοδοξίας πως τα επόμενα χρόνια οι άνθρωποι θα αφήνουν λιγότερα αναμνηστικά της παρουσίας τους στο περιβάλλον.
Πηγή: Νίκος Μουμούρης, Economistas
