«Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά 40 χρόνια σκλαβιά και φυλακή». Αυτή η φράση του Ρήγα Φερραίου είναι συνώνυμη του εορτασμού της 25ης Μαρτίου και αντιπροσωπεύει τον εθνικό αγώνα απελευθέρωσης από την οθωμανική κυριαρχία το 1821.
Η 25η Μαρτίου είναι ημέρα αργίας, που έχει διπλή σημασία για τους Έλληνες, καθώς είναι θρησκευτική κι εθνική εορτή. Είναι θρησκευτική, γιατί γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και εθνική, γιατί η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της ελληνικής επανάστασης.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, δηλαδή η χαρμόσυνη είδηση της επικείμενης γέννησης του Ιησού Χριστού, είναι μεγάλο και σημαντικό θρησκευτικό γεγονός.
Όσον αφορά το εθνικό κομμάτι, σύμφωνα με τους ιστορικούς, η ημερομηνία της 25ης Μαρτίου δεν αντιπροσωπεύει την επίσημη ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης ούτε κάποιο άλλο σημαντικό γεγονός. Ούτε ακόμα η ύψωση του λαβάρου της Μονής της Αγίας Λαύρας και η ορκωμοσία των παλικαριών από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, αφού και αυτό, όπως αναφέρει το sansimera.gr, αποτελεί έναν εθνικό μύθο. Τον οφείλουμε στον Γάλλο περιηγητή και ιστορικό Φρανσουά Πουκεβίλ (1770-1838), ο οποίος συνέγραψε την τετράτομη Ιστορία της Αναγεννήσεως της Ελλάδος (1824). Η ιστορία διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, αλλά και μέσω του πίνακα Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας (1851) του σημαντικού Έλληνα ζωγράφου Θεόδωρου Βρυζάκη (1814-1878).
Άλλωστε και ο ίδιος ο Παλαιών Γερμανός δεν αναφέρει λέξη για το περιστατικό στα απομνημονεύματά του. Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι εκείνη την ημέρα δεν βρισκόταν στη Μονή της Αγίας Λαύρας, αλλά στην Πάτρα, όπου όντως όρκισε τους επαναστάτες της περιοχής στην Πλατεία του Αγίου Γεωργίου.
Η επέτειος να γιορτάζουμε τον εθνικό ξεσηκωμό στις 25 Μαρτίου καθιερώθηκε στις 15 Μαρτίου 1838 από τον βασιλιά Όθωνα, προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ήταν και επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να συνδεθεί η έναρξη της επανάστασης με μια μεγάλη εκκλησιαστική εορτή για να τονωθεί το φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων.
Στην πραγματικότητα, η Επανάσταση δεν ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου 1821, αλλά λίγες μέρες νωρίτερα στην Πελοπόννησο, μία περιοχή με συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς και μικρή στρατιωτική παρουσία των Τούρκων.
