Η Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ή των ερωτευμένων, έχει πολλούς θαυμαστές αλλά και πολλούς επικριτές ανά τον κόσμο. Κάτι λογικό, αν αναλογιστούμε ότι από τη μια αφορά μια μέρα προς τιμήν του Έρωτα, κάτι αγνό και συναισθηματικό, και από την άλλη πρόκειται για την ίσως πιο υπερκαταναλωτική μέρα του χρόνου.
Η ταύτιση του εορτασμού της μνήμης του Αγίου Βαλεντίνου με την Ημέρα των Ερωτευμένων ξεκίνησε από την Αγγλία του ύστερου Μεσαίωνα, ωστόσω οι ρίζες της γιορτής φτάνουν ως την αρχαιότητα. Όπως και με τις Απόκριες, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, η Εκκλησία επιχείρησε να αντικαταστήσει μια αραία παγανιστική γιορτή με μια αντίστοιχη χριστιανική.
Αρχαία Ιστορία
Στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, από τις 13 έως τις 15 Φεβρουαρίου, γιόρταζαν τα Λουπερκάλια προς τιμή του θεού Φαύνου (του Πάνα των Ελλήνων). Οι Ρωμαίοι θυσίαζαν κατσίκια και σκυλιά, ενώ νεαρά αγόρια χτυπούσαν με λωρίδες από δέρμα κατσίκας τις νεαρές κοπέλες για να τους μεταδώσουν τη γονιμότητα. Μία ανάλογη γιορτή υπήρχε και στην Αρχαία Αθήνα τον μήνα Γαμηλιώνα (αντιστοιχούσε στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου και το πρώτο του Φεβρουαρίου), τα Θεογάμια, προς τιμή του Δία και της Ήρας.
Ο Θρύλος του Βαλεντίνου
Η γιορτή καταργήθηκε από την Εκκλησία τον 5ο αιώνα μ.Χ., ως ειδωλολατρική. Στη θέση της (14 Φεβρουαρίου) μπήκε ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου Βαλεντίνου, μάρτυρα της καθολικής χριστιανικής πίστης από τη Ρώμη, με απόφαση του Πάπα Γελάσιου.
Σύμφωνα με το θρύλο, ο Αυτοκράτορας Κλαύδιος, ο οποίος έβλεπε τους Ρωμαίους άντρες να αρνούνται να καταταγούν στις λεγεώνες στην προσπάθειά τους να μην χωρίσουν από τις αγαπημένες τους, απαγόρευσε τους γάμους. Εκέι βρέθηκε ένας ιερωμένος του 3ου αιώνα, ο Βαλεντίνος, ο οποίος δεχόταν να παντρέψει νεαρούς στην ηλικία ερωτευμένους, γλιτώνοντας με αυτό τον τρόπο τους άρρενες από τη στρατιωτική θητεία. Ο Βαλεντίνος είχε μαρτυρικό τέλος, καθώς λιθοβολίθηκεκαι στη συνέχεια αποκεφαλίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου του 269 μ.Χ.
Μεσαίωνας
Στις αρχές του 17ου αιώνα η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ως Γιορτή των Ερωτευμένων επικράτησε στην Αγγλία, με αναφορές της γιορτής να υπάρχουν και στον Άμλετ του Σαίξπηρ, ο οποίος έβαλε την Οφέλια να τραγουδήσει τον έρωτα: «Καλό πρωί. Είναι σύσκοτο.Τον Άγιο Βαλεντίνο γιορτάζω κι ήρθα κόρη εδώ στο παραθύρι σου να ιδώ ταίρι με σε αν θα γίνω».
Το 1840 ήταν κοινός τόπος η ανταλλαγή, μεταξύ των ερωτευμένων, μικρών χειρόγραφων σημειωμάτων με ευχές (valentines). Το ίδιο χρονικό διάστημα η γιορτή διαδόθηκε και στην Αμερική, όπου η ανταλλαγή ευχετήριων καρτών βοηθήθηκε από τη βιομηχανοποίηση και τα φθηνά ταχυδρομικά τέλη. Με την πάροδο του χρόνου το επιχειρηματικό δαιμόνιο και η πολιτιστική επιβολή των αγγλοσαξόνων έδωσαν στη γιορτή τον οικουμενικό χαρακτήρα που γνωρίζουμε σήμερα.
Εμπορευματοποίηση
Τα τελευταία χρόνια η εμπορευματοποίηση της γιορτής έχει φθάσει στο κατακόρυφο. Κάρτες, σοκολατάκια, κοσμήματα, εστιατόρια, ανθοπωλεία και πολλά άλλα υλικά έχουν συνδυαστεί με τη συγκεκριμένη μέρα, στηρίζντας ολόκληρες βιομηχανίες.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ημέρα Αγίου Βαλεντίνου είναι ουσιαστικά μια τεράστια «επιχείρηση» με ετήσιο τζίρο που αγγίζει τα 19 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ αναμένεται να διακινηθούν περίπου 224 εκατομμύρια τριαντάφυλλα και περίπου 180 εκατομμύρια ευχετήριες κάρτες για ερωτευμένους.
Αντιδράσεις και Αποχή
Βασισμένες στην ιδέα ότι η «ημέρα των ερωτευμένων» ενθαρρύνει το περιστασιακό και εκτός γάμου σεξ και την κατανάλωση αλκοόλ, καθώς και ότι αποτελεί πολιτιστικό μίασμα και προϊόν της παγκοσμιοποίησης, έξι χώρες απαγορεύουν τον εορτασμό της Ημέρας του Αγίου Βαλεντίνου. Αυτές είναι: η Μαλαισία, η Ινδονησία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν και η Ινδία.
